Opony typu Run-Flat i ich odmiany

Nagły spadek ciśnienia w oponie to ogromne ryzyko wypadku, szczególnie przy wysokich prędkościach. Od dawna więc producenci aut przy wsparciu firm oponiarskich szukali rozwiązań, które miałyby minimalizować zagrożenie. Jednym z nich są opony typu Run-Flat, pozwalające na stabilną jazdę po spadku ciśnienia. Przez lata pracowano nad rozwiązaniem problemu, by dopiero w przedostatniej dekadzie minionego stulecia pojawiła się technologia zyskująca szerszą popularność.
 

Trochę historii

Jak wiele z cywilnych technologii także pierwsze opony pozwalające na jazdę po spadku ciśnienia powstały na zamówienie wojska. Podczas drugiej wojny światowej nowy rodzaj ogumienia testowały wojska niemieckie, francuskie czy amerykańskie. Dopiero jednak prace amerykańskich konstruktorów przyczyniły się do wdrożenia technologii opartej na klasycznych oponach ze wzmocnieniami ścian bocznych, pozwalających po przebiciu (postrzale) na jazdę nawet na dystansie do 240 km.

W połowie lat 50, XX wieku Goodyear pokazał oponę z wewnętrzną wkładką wykonaną ze sztucznego tworzywa (Captive Air Shield), która zapewniała zasięg do 160 km przy prędkości maksymalnej do 80 km/h. Stosunkowo niewielka popularność opon wynikała z wysokiej ceny.

W 1958 roku koncern US Royal przy wsparciu Chryslera zaproponował ogumienie ze wzmocnionymi bokami, umożliwiające jazdę na krótkich dystansach po przebiciu.

Kolejny przełom to rok 1965 i następna propozycja Goodyeara, tym razem na potrzeby sportu motorowego (NA/SCAR). Nowa wersja ogumienia z systemem Lifeguard Racing Shield stosowana jest także obecnie.

W roku 1973 Austriacy z firmy Polyair przedstawiają oponę z usztywnionymi ściankami bocznymi (z poliuretanu), pozwalające poruszać się po spadku ciśnienia z prędkością do 70 km/h (maksymalny dystans 100 km). Rozwiązanie to nie zyskało większego powodzenia między innymi ze względu na niedostateczną przyczepność opon na mokrej nawierzchni.

1978 – kolejna propozycja inżynierów Goodyear, czyli opona Self Supporting Tyre (SST) z usztywnieniami bocznymi, dzięki której można było poruszać się z maksymalną szybkością do 64 km’h (dystans 64 km). Rozwiązanie to uznaje się dziś jako najbardziej zbliżone do Run-Flat.

1987 – w super samochodzie Porsche 959 (legitymującym się szybkością maksymalną 315 km/h) na wyposażeniu podstawowym były opony Bridgestone RE71, uznawane za pierwsze typu Run-Flat.

Technologie znane współcześnie

Dziś opony typu Run-Flat można podzielić na trzy główne grupy: samouszczelniające, o wzmocnionej konstrukcji oraz z pierścieniem nośnym. Każda z technologii warta jest opisu oraz podania przykładów modeli opon, w jakich je zastosowano.

Samouszczelniające

Wewnątrz opony umieszczona jest dodatkowa warstwa uszczelniająca. Kiedy dojdzie do przebicia, dodatkowa osłona ma stabilizować poziom ciśnienia w kole. Do największych wad tej technologii uważa się stosunkowo wysoką masę (wyższą o 15-20 procent w porównaniu do zwykłej opony) oraz trudności z prawidłowym wywarzaniem kół. Pirelli Safety Whell System (SWS), Kleber Protectis(już nieprodukowane), Continental ContiSeal czy Goodyear Dureseal (dla aut ciężarowych) to modele opon korzystających z tej technologii.

Ze wzmocnioną konstrukcją

System ten opiera się na gumowej wkładce znajdującej się w bocznych ściankach opony, co umożliwia amortyzację po spadku ciśnienia. Ponadto wzmocnieniu poddana została przylegająca do obręczy stopka. Przy tej technologii spadek ciśnienia jest niemal niezauważalny, więc auta wyposażone w opony Run-Flat ze wzmocnioną konstrukcją muszą być wyposażone w elektroniczne czujniki ciśnienia. Goodyear RunOnFlat (ROF), Michelin Zero Pressure (ZP), Yokohama Run Flat, Brindestone Run Flat Tire (RFT), Kumho XPR, Dunlop DSST Continental SSR (self supporting Runflat) to przykłady oznaczeń opon typu Run-Flat dla poszczególnych producentów.

Pierścień nośny

Za przeciwdziałanie spadkowi ciśnienia odpowiada pierścień nośny znajdujący się w jej wnętrzu. Kiedy dochodzi do spadku ciśnienia, pierścień zapobiega zsuwaniu się opony z obręczy oraz przejmuje rolę nośnika (sprężonego powietrza). Do najbardziej znanych opon korzystających z tego rozwiązania należą: Continental ContiSupportRing, Michelin PAX i Bridgestone Support Ring (BSR).Zwykle do tej technologii wymagany jest specjalny rodzaj felg oraz stosowanie bardzo drogich maszyn do ich montażu przez co rozwiązanie jest bardzo kłopotliwe oraz stosunkowo drogie przez co produkcja tego rodzaju RunFlat nie jest zbyt opłacalna. Dodatkowym minusem tego rozwiązania był bardzo duży ciężar opon.

Wskazówki dla użytkowników

Samochody wyposażone w ogumienie Run-Flat powinny być wyposażone w czujniki ciśnienia. Współczesne konstrukcje pozwalają na osiąganie maksymalnej prędkości do 80 km/h (dystans do 80 km) – są to wartości uśrednione (rzeczywista szybkość maksymalna i przebieg różnią się w zależności od modelu opony, auta i warunków drogowych).

Montaż ogumienia Run-Flat wypada zlecać wyłącznie wyspecjalizowanym serwisom, korzystającym ze specjalistycznych narzędzi warsztatowych.

Pojazdy poruszające się na ogumieniu Run-Flat powinny być przystosowane do tego typu opon na etapie projektowania. Zwiększona sztywność opony wymaga innych ustawień zawieszenia oraz kalibracji systemów takich jak ASR czy ABS. Założenie opon Run-Flat do nieprzystosowanego samochodu to zarówno spadek komfortu, jak również niestabilna jazda, szczególnie zauważalna przy dużych prędkościach.

Użytkując pojazd z oponami Run-Flat, trzeba także zwrócić uwagę na wymagania dotyczące felg. Część z nich można zakładać na obręcze o standardowej konstrukcji, do innych rekomenduje się felgi EH1/EH1+.